Jónas sækir á

Jónasarárið mikla sækir á: Í fyrradag fór ég og hlýddi á tvo fróðlega fyrirlestra um Jónas Hallgrímsson í Kennaraháskólanum. Tók þá fram yfir forvitnilega dagskrá um Auden 100 ára sem fór fram í Odda á sama tíma.

Í KHÍ fjallaði Stefán Bergmann um náttúrufræðinginn Jónas. Hann kom inn á bakgrunn hans og áhrifavalda á því sviði, síðan áhrif þessara fræða á Jónas og kveðskap hans og alla eftirkomendur, lærða sem leika.

Ragnar Ingi Aðalsteinsson fjallaði síðan ítarlega um stuðlasetningu Jónasar. Hann ræddi öll helstu álitamálin og hefur kannað þau sérstaklega hjá Jónasi. Svo sem s-stuðlun (hvort s+sérhljóð er látið stuðla við sl, sm og sn), gnýstuðla (sk, sp, st) og í því samhengi einkum hvort sl, sm og sn gnýstuðli. Þá fór hann vel yfir sníkjuhljóðastuðlun tengda sl, sm og sn (td hvort d-kennt sníkjuhljóð á undan n í sn og sl teljist duga til stuðlunar við st).

Fleira var til athugunar. Meðal annars kom í ljós að Jónas leyfði sér nær aldrei þá tækifærisstefnu sem viljað hefur loða við norðlensk skáld að láta hv stundum stuðla við h og stundum við k.

Annars er s-ið sérsvið Ragnars Inga. Hann birti ritgerð sína um ljóðstafinn s í íslenskum kveðskap í því ágæta óðfræðitímariti Són, 3. hefti 2005. Þar eru afgreidd með tæmandi hætti ýmis vandamál sem bragfræðingar, skáld og hagyrðingar hafa löngum glímt við. Mjög gagnleg og spennandi lesning.

Eitt sinn orti ég níðvísu um Ragnar Inga, samkvæmt pöntun frá honum sjálfum. Hún er svona:

Góðs er af honum ekki neins von
einskis nema háðs og flíms.
Ragnar Ingi Aðalsteinsson
ólæknandi fíkill ríms.

Ragnar Ingi hefur með rannsóknum sínum afsannað rækilega þá svívirðilegu aðdróttun sem felst í fyrriparti vísunnar. Rímfíkn hans er hinsvegar áfram söm við sig og satt að segja vona ég að honum batni hún aldrei.

Miðvikudaginn 28. febrúar kl. 16 verða svo enn tveir áhugaverðir fyrirlestrar um Jónas í KHÍ. Þórður Helgason ræðir uppruna og framhaldslíf bragarháttarins á Hvað er svo glatt. Guðmundur Sæmundsson talar síðan um Megas Hallgrímsson og fjallar þar um tengsl tveggja öndvegisskálda.

Það hafa reyndar svo mörg skáld ort ljóð um Jónas Hallgrímsson að þau geta eiginlega kallast sérstök bókmenntagrein. Í fljótu bragði man ég eftir þessum skáldum: Grímur Thomsen, Hannes Hafstein, Matthías Jochumsson, Þorsteinn Erlingsson, Jóhann Sigurjónsson, Davíð Stefánsson, Steinn Steinarr, Snorri Hjartarson, Megas, Hallgrímur Helgason.

Sjálfsagt eru skáldin miklu fleiri. Nú síðast Gerður Kristný sem á fínt ljóð um Jónas í nýjasta hefti Tímarits Máls og menningar.

Væri nokkuð galið að safna þessu öllu saman í bók? Og láta túlkanir íslenskra myndlistarmanna á skáldinu fylgja með.

Athugasemdir

[Eiríkur Kjögx (IP-tala skráð) 23.2.2007 kl. 14:38]

Líst vel á það. Sómafólk allt það fólk, enda þótt döndlafólk hafi nú mest vit á Jónasi, að mínum dómi. 

[Heimir Lárusson Fjeldsted, 23.2.2007 kl. 16:47]

Alls ekki galið.

[Ragnar Bjarnason, 23.2.2007 kl. 20:52]

Þetta er nefnilega alls ekki svo galin hugmynd. Ég myndi örugglega fjárfesta í slíkum grip.

[Hlynur Þór Magnússon, 24.2.2007 kl. 06:48]

Gleður mig að rætt skuli á nýjan leik um Jónas án frekari skilgreiningar í fyrirsögn - þ.e. annan Jónas en Kristjánssoninn sem mörgum kemur fyrst í hug á síðari árum ...

[Baldvin Jónsson, 24.2.2007 kl. 13:33]

Svo má nú ekki gleyma stórvini mínum Jónasi B. Antonssyni ....

[Hafsteinn Karlsson, 25.2.2007 kl. 13:33]

Sæll

Ánægjulegt að Jónas skuli sækja á. Hér í Finnlandi er haldið upp á afmæli þjóðskáldsins Runeberg og hans minnst í skólum, með verðlaunaafhendingum og slíku eins og við gerum á afmælisdegi Jónasar 16. nóvember. En Finnar ganga lengra, því þennan dag er á boðstólum kaka, Runebergskaka. Ég er mikið fyrir góðar kökur og mér fannst ég færast svo miklu nær skáldinu með því að borða afmælisköku. Þá eru líka fleiri sem geta minnst þjóðskáldsins en skólabörn og þeir sem fara á verðlaunaafhendinguna. Allir fá sér Runebergsköku í tilefni dagsins. Hvað með Jónasarköku 16. nóvember?